Co oglądnąć/przeczytać przed maturą?-subiektywny ranking

Na tym blogu pojawiały się już streszczenia lektur i motywy w nich zawarte. Jednak ten wpis nie będzie kolejnym z tej serii.

Jest bowiem mnóstwo innych dzieł, oprócz lektur, które świetnie nadają się na maturę. Ostatnimi czasy trochę odświeżyłam sobie książki i filmy, które uważam za przydatne i nasycone motywami. Jednak pamiętajcie, że jest to format „subiektywnego rankingu”, więc jest to moja osobista opinia. Tytuły są ułożone losowo i są to tylko propozycje. Zacznijmy więc:

-Filmy biograficzne

Wiele utworów potrzebuje wprowadzenia, by zostać dobrze zrozumianym. Dziady cz. III bez kontekstu to seria niezwiązanych ze sobą scenek. Pan Tadeusz mógłby być odebrany jak luźna sielanka osadzona w czasach szlacheckich. A Cierpienia Młodego Wertera jako romans z przykrym zakończeniem. Jednak te dzieła to coś więcej. Wystarczy poznać kontekst, by dowiedzieć się, że autor chciał swoim dziełem coś przekazać- udokumentować cierpienie młodych, powrócić do kraju lat dziecinnych lub... spisać historię własnej, nieszczęśliwej miłości.

I tutaj z pomocą przychodzi nam film Zakochany Goethe. Opowiada on o życiu Goethego, który został uznany za największego poetę Niemieckiego czasu Burzy i Naporu (naszego romantyzmu). Goethego poznajemy jednak, gdy nie jest poetą, a młodym chłopakiem, którego twórczości nikt nie chce wydawać. Jego ojciec zmusza go, by kształcił się w kierunku prawa. Młody chłopak jest jednak niepokorny i często nie potrafi dostosować się do zasad. Czasem za wiele wypije, a czasem wykąpie nago w jeziorze. Ta część jest naprawdę zabawna i niespodziewanie rozrywkowa. Ku mojemu zdziwieniu – dobrze się bawiłam.

A później młody chłopak spotyka Charlotte Buff, która stanie się pierwowzorem Weterowskiej Lotty.

Od razu uprzedzam; to nie jest dokładna biografia Goethego. To tylko część z jego życia, mały wycinek, w którym wyjaśnia się tło powstania Cierpień Młodego Wertera. Pozwala lepiej zrozumieć uczucia pisarza i jego podejście do życia.

Oprócz tego w filmie tym możemy znaleźć mnóstwo motywów bardzo przydatnych do matury. Motyw nieszczęśliwej miłości Wertera do Lotty to tylko jeden z nich. Motyw młodości, przyjaźni, marzeń, artysty, ojca i syna, kobiety, cierpienia, ale też szczęścia i spełnienia- mogłabym jeszcze wymieniać, ale dopóki nie zobaczycie filmu nie zrozumiecie skąd się one biorą.

Myślę, że do matury sprawdzi się większość biografii pisarzy, ale tą mogę Wam polecić z czystym sercem. To miła rozrywka i przystępny sposób na odświeżenie sobie dzieła Goethego.

-Wariacje klasycznych utworów,

Wiele młodych osób nie lubi klasyki. Często bowiem klasyka inspiruje kolejne pokolenia do użycia podobnych motywów i szkieletów fabularnych. Dlatego młody widz czy czytelnik doskonale wie, co się zaraz wydarzy, nie zaskakuje go to, a wręcz nudzi. Do tego język klasycznych utworów szybko się starzeje i jest aktualnie dość ciężki do zrozumienia.

Jednak nie zawsze musi tak być. Klasyka też może zaskoczyć.

Ocalić Julię Suzanne Sefors to właśnie nowatorskie podejście do klasyki. Młoda dziewczyna, Mimi, gra w teatrze, najczęściej w sztukach Shakespeare. Nie jest to jednak jej wymarzone zajęcie- do gry zmusza ją matka, dziedziczka teatru. Mimi, dzięki pewnemu medalionowi, przenosi się do jednej ze znanych sobie sztuk.

Do Romea i Julii.

Dziewczyna w sprawny sposób przytacza nam sceny i wydarzenia z oryginalnego dzieła. Nastolatkowie ukazani w tym utworze są zwykłymi dzieciakami, z własnymi problemami i rozterkami. Lubią bawić się, flirtować, robić głupie żarty i nie chcą, by ktoś inny kierował ich życiem. Musimy pamiętać, że Julia miała ok. 13 lat, więc autorka oddaje ją w taki sposób, jak zachowywałoby się dziecko w jej wieku. Mimi zaczyna rozumieć, że jej sytuacja jest całkiem podobna do sytuacji Julii. Postanawia zmienić los bohaterów i nie dopuścić do smutnego zakończenia historii.

Na pewno jest to książka adresowana do trochę młodszego czytelnika. Ale nie znaczy to, że nie możemy z niej wyciągnąć tego, co najprzydatniejsze. Książka dobrze przypomina znaną historię z ''Romea i Julii'' robi to jednak w sposób przystępny i ciekawy dla młodzieży z XXI wieku. Oprócz tego możemy wychwycić motyw relacji między matką i córką, wolności, spełniania marzeń, rozpaczy i oczywiście miłości. Nie jest to jednak taka miłość jakbyście mogli się spodziewać.

''Ocalić Julię'' to bardzo przyjemna historia, która pozwala na nowe spojrzenie na klasyczną powieść ''Romeo i Julia''. To powiew świeżości i, nawet dla tych, którzy nie przepadają za tą historią, może być ciekawa i zaskakująca.

-Uznana powieść,

Przyjrzyjmy się motywom maturalnym. W większości odwołują się rzeczy, które dotyczą nas wszystkich- miłości, relacji między członkami rodziny, marzenia, rozterki i walka z przeciwnościami. Idealny utwór maturalny powinien więc naśladować rzeczywistość. Przedstawiać nam wiele różnych postaci, interakcje między nimi, sytuacje, z którymi idzie im się zmierzyć i ich emocje. Taką rzeczywistość przedstawiają nam powieści.

Najlepiej przed maturą przypomnieć sobie swoją ulubioną powieść. Dobrze żeby była ona ogólnie znana i ceniona. Przykładami może tu być Harry Potter J.K.Rowling, Zwiadowcy J.Flangana czy seria o Nocnych Łowcach.

Ja osobiście przypomniałam sobie Anię z Zielonego Wzgórza L.M.Montgomery.

Tak, to jest książka dla dzieci. Ale na egzaminie można odwoływać się i do tego typu literatury.

Bo w Ani jest wszystko. Motyw dorastania i dzieciństwa, bo przecież Ania przyjeżdża do Avonley'a, gdy jest dzieckiem, a powieść kończy się, gdy ma podjąć pierwszą pracę. Motyw przyjaźni małej Anii z Dianą i jej burzliwej miłości z Gilbertem (która rozwija się w kolejnych tomach). Ania często wpada w kłopoty, które mogą być komiczne dla dorosłego, ale dla niej są istnym ''końcem świata''. Zwykłe życie dziewczynki wręcz obfituje w motywy i, im jest się starszym, tym więcej można ich zauważyć.

Jeżeli nie wierzycie mogę przytoczyć Wam pewną anegdotkę z mojego życia: otóż ostatnio pomagałam bratu (8 klasa podstawówki) w zadaniu z polskiego. Była to właśnie tabela z motywami przydatnymi do wypracowań.

Ania z Zielonego Wzgórza pasowała do znacznej większości z nich.

-Dobry kryminał

Gdy mowa o „dobrym kryminale” od razu myślę o Agacie Christie. Ta niekwestionowana królowa kryminału ma na swoim koncie mnóstwo najróżniejszych książek, które uznawane są przez wielu za totalne klasyki.

Osobiście polecałabym Morderstwo w Orient Expresie. Dlaczego? Bo to krótka, bardzo przyjemna książka, którą można spokojnie przeczytać w jeden wieczór. A niesie za sobą rozmyślania na temat moralności, zbrodni i kary. Taki motyw często pojawia się na maturze, a książka Christie omawia go w całkiem inny sposób.

O czym jest ta powieść? Otóż o morderstwie popełnionym w pociągu Orient Expres (nie ciężko się tego domyślić ;) ). Jest to więc pewna wariacja zagadki zamkniętego pokoju tz. zamordować mogła tylko osoba, która znajduje się w pociągu. Genialny detektyw, Herkules Poirot, musi rozwiązać zagadkę mając do dyspozycji tylko własny intelekt i mgliste zeznania świadków.

Nie będę się długo rozpisywać o tej pozycji, bo mojego zachwytu mogliście doświadczyć w książkowym podsumowaniu roku 2019. Mogę tylko powiedzieć, że jeżeli traficie na motyw zbrodni, kary, kłamstwa czy nawet geniusza- ta książka może uratować Wasze wypracowanie.

-Powieść młodzieżowa

Zajmijmy się przez chwilę maturą ustną. Jednym z trzech możliwych do wylosowania tematów jest tz. temat językowy. I nawet jeżeli przez trzy lata sumiennie czytaliście wszystkie lektury polecenie może brzmieć:

lJęzyk internetu- czy stanowi zagrożenie dla języka Polskiego?”

i wtedy możecie się przerazić. Osobiście nie znam żadnych lektur, które odwoływałyby się do języka internetu, tym bardziej, że on bardzo szybko się zmienia. Dlatego sama przeczytałam kilka książek, które pomagają w tego typu tematach.

Jedną z nich jest Mirror mirror Cary Delevinge. Jest to powieść skoncentrowana na poszukiwaniach zaginionej dziewczyny i późniejszym śledztwie. Występują w niej też nastolatkowie i ich codzienne, zwyczajne problemy. Porozumiewają się oni często za pomocą komunikatorów, mają konta na różnych portalach i ma to spory wpływ na fabułę. Niejednokrotnie pojawia się tu jakby screen z tych portali, więc na maturze możemy spokojnie odwołać się do poszczególnych dialogów. Do motywu języka internetu czy języka młodzieży- przykład, można by powiedzieć, idealny.

Trochę inaczej do sprawy podchodzi David Levithan w Will Grayson, Will Grayson, książce, którą napisał razem z Johnem Greenem. Przedstawia on chłopaka trochę wycofanego z życia, zamkniętego w sobie i żyjącego bardziej w świecie wirtualnym niż w rzeczywistości. Dlatego też narracja z jego strony jest prowadzona w języku internetu. Will często zapomina o dużych literach na początku zdania, kropce na końcu, przecinkach czy ortografii. Jego opowieść bardziej przypomina wiadomość pisaną na szybko do kolegi na mess niż książkę. I to jest świeże i nowatorskie. Ten zabieg idealnie ukazuje język internetu, sposób w jaki często się teraz porozumiewamy. Wystarczy przeczytać chociaż kilka rozdziałów „drugiego” Willa żeby zrozumieć o czym mówię i mieć idealny przykład maturalny.

Osobiście bardzo pomogły mi te dwie książki i często odwoływałam się do nich na ćwiczeniach do matury.

-Twój ulubiony film

Czas na najprzyjemniejszą część- Twój ulubiony film.

Obejrzyj go sobie przed maturą. Nawet jeżeli dobrze znasz to dzieło kinematografii- warto je sobie przypomnieć idealnie, żeby na egzaminie nie było żadnych pomyłek. To będzie dobrze spędzony czas, a może trafisz akurat na motyw pasujący do akurat tej historii.

Jeżeli opiszesz swój przykład z pasją i dokładnością komisja na pewno to doceni. Zawsze lepiej opowiadać o czymś co się lubi niż o słabo zapamiętanej lekturze, gdzie mówimy same ogólniki, by się tylko nie pomylić, prawda? ☺

Osobiście odświeżyłam sobie Hobbita i Władcę Pierścieni. To była świetna rozrywka, dobrze spędzony czas i miłe chwile relaksu. A, gdyby trafił mi się temat o przygodzie, wędrówce, przyjaźni, miłości, walce o swoje, poświęceniu czy powrocie do domu- mam już możliwość obronienia swojej tezy.

A o to chodzi prawda?

Zapraszam na więcej maturalnych recenzji i na Instagram @_bezkrytycznerecenzje_

Tam znajdziecie jeszcze więcej zdjęć i trochę niepublikowanych tu relacji. Możecie też mieć wpływ na to co będę recenzować.